علامه طباطبایی نامتناهی است/ راه طباطبایی؛ راه محبت وصیانت از نفس

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم بزرگداشت مرحوم علامه سیّدمحمّدحسین طباطبایی(ره) روز دوشنبه ۱۳ آذرماه ۱۳۹۶ در تالار اجتماعات شهید مطهری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد،  در این مراسم حسن بلخاری، رئیس انجمن، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبائی؛ حجت‌الاسلام احمد احمدی، رئیس سازمان سمت و حسین کلباسی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی به ایراد سخنرانی پرداختند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به ساختار دانشگاه علامه طباطبائی در این مراسم گفت: احساس کرده‌ایم که در شرایط خاصی قرار داریم. به مانند شرایطی که یک انسان زندگی سنتی را ترک کرده و به جامعه شهری رفته است و می‌خواهد قوانین جامعه مدرن را پیدا کند. استادان علوم انسانی ما چنین هستند. آنها بعد از پیداکردن قوانین زیستن به دنبال هویت خود هستند تا هویت فردی را از دست ندهند.

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی اظهار کرد: خداوند مقدر کرده است که در همین حدود زمان و مکانی انسان‌هایی ظهور کنند که در مرز نامتناهی باشند. وجود اوصیا هم نشانگر این معنا است. 

حسین سلیمی تصریح کرد: بسیاری از استادان علوم اجتماعی و انسانی ما بر سر این دو راهی هستند. این چالش بزرگ، هم برای استادان، هم پژوهشگران و هم دانشجویان ماست. چگونه می‌توانیم هم بشناسیم و هم هویت مستقل اندیشه‌ای خود را داشته باشیم. افتخار این دانشگاه این است که نام اندیشمندی را دارد که کلیدهای بسیار گرانقدری برای این ساحت به ما داده است.

وی افزود: نکته اول، مجوز استفاده از علوم تجربی است. در پژوهش‌های انسانی، علامه با تفسیر قرآن کلیدی می‌دهد که عقلانیت الهی و آیات الهی در همه عالم خلقت متجلی است. یعنی اگر به هر وسیله آیات را به درستی بشناسیم به علم مشروع دست پیدا کرده‌ایم. همانگونه که علم الهی را از قرآن می‌شناسیم، علم طبیعت هم در صورت فهم، الهی است.

 رئیس دانشگاه علامه طباطبایی افزود: آیا شناختن واقعیت آن گونه که هست برای انسان امکان‌پذیر است؟ پاسخ علامه بر اساس فهم قرآنی، این است که امکان‌پذیر است.

راه طباطبایی راه محبت و صیانت از نفس و اخلاق توحیدی است

رئیس سازمان سمت با یادآوری خاطره‌ای از سال ۱۳۳۶ و نخستین ملاقاتش با علامه طباطبائی گفت: چشمان پرنور و پیشانی بلندی داشت و از همه مهم‌تر اخلاق نیکویی داشت. ما جلسات اسفار را خدمت آیت‌الله جوادی آملی و آیت‌الله حسن‌زاده و آیت‌الله امینی می‌رفتیم و روزها کلاس فلسفه بود و بحث آزاد و هر دو هفته سه جلسه داشتیم. تقاضا دارم دوستان آن مکاتبات را بخوانند.

احمد احمدی ادامه داد: «هانری کربن» فیلسوف مشایی نبود اما افلاطونی بود و آثار شیخ اشراق را چاپ کرد و شاگرد «هایدگر» بود و بحث اگزیستانسیالیسم را درک کرده بود. این جلسات برای ما بسیار حیات‌بخش بود. آن خلق و رفتار، همچنان جلوی چشمان ماست. ما عموماً پیش ایشان فلسفه ملاصدرا و ابن‌سینا خواندیم و قسمت‌های زیادی از اسفار را نیز خواندیم. این جلسات طول کشید. روزی عرض کردم، این همه تفکر برای چیست؟ گفت همه برای این است که اخلاق‌اش خوب شود تا با دین و با خداوند ارتباط داشته باشد. آنچه برای ما می‌ماند، اخلاق است. راه طباطبائی، راه محبت و صیانت از نفس و اخلاق توحیدی است که این نوع اخلاق در هیچ یک از ادیان وجود ندارد.

کمال علم در عمل است

عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این بزرگداشت گفت: ترجیح می‌دادم که دانشمندان و خانواده محترم ایشان درباره ایشان سخن بگویند. از ارسطو نقل است که نامتناهی بالفعل، معدوم است این معنا مورد تفسیر قرار گرفته است. اما شاید کسانی با دیدن افرادی به این تصور برسند که نامتناهی بالفعل، معلوم است. خداوند مقدر کرده است که در همین حدود زمان و مکانی انسان‌هایی ظهور کنند که در مرز نامتناهی باشند. وجود اوصیا هم نشانگر این معنا است. گفته‌اند که غیر معصوم هم در مرزی قرار می‌گیرد که شبیه آنها خواهد بود.

حسین کلباسی افزود: از حدود ۴ دهه پیش که در منزل پدری نام علامه را می‌شنیدم و وقتی که دهه‌های اخیر با بحث و مباحثه افکار ایشان را می‌خواندم و نیز یک دهه اخیر که توفیق و درک محضر شاگردان ایشان را داشتم، به این رسیده‌ام که طباطبائی، نامتناهی است. در باب آرا و افکار و ابداعات وی در دوران معاصر و رفع مشکلات و غوامض روز، بسیار سخن می‌توان گفت. من یک نکته در این جلسه عرض کنم که بسیار گفته‌اند که کمال علم در عمل است و شهد و میوه علم، در عمل است. شاید کسانی که در عرصه علم مراتبی پیدا کرده‌اند، نتوانند آن را نشان بدهند. اما کسانی هستند که اگر علم آنها را حذف کنیم، عمل آنها خود به تنهایی، بزرگی ایشان را نشان می‌دهد. روزگاری کتاب سنن نبی را می‌خواندم مستحضر هستید که سیره‌نویسی در بین اهل سنت و تشیع شیوع دارد، زمانی که کتاب را می‌خواندم احساس می‌کردم که این سیره، اخلاق مؤلف اوست که بعدها متوجه شدم که چنین نیز بوده است.

در این مراسم از کتاب‌های رسائل الهی، سپهر مهر، علم و اقیانوس معرفت و کتابشناسی علامه سید محمدحسین طباطبائی که با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و دانشگاه علامه طباطبائی به چاپ رسیده بود نیز رونمایی شد.

در پایان مراسم، لوح تقدیر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به خانواده مرحوم علامه طباطبائی اعطا شد.